Gondra Barandiarán Fundazioarekiko hitzarmen berritzea

Gondra Barandiarán Fundazioak eta Bilboko Arte Ederren Museoak lankidetza-hitzarmen batekin berritu dute beren konpromisoa, Bilboko alkate eta Bilboko Arte Ederren Museoa Fundazioko presidente Juan Mari Aburtok eta Gondra Barandiarán Fundazioko presidente eta museoaren Patronatuko kide Guillermo Barandiaranek sinatu baitute gaur aipatutako lankidetza-hitzarmena.

Gondra Barandiarán Fundazioak eta Bilboko Arte Ederren Museoak, besteak beste, kultura- eta hezkuntza-jarduerak sustatzea eta garatzea dute helburu. Oinarri sendo horrekin, Fundazioak prestakuntza-beken programa bat finantzatzen du 2014tik. Zazpi edizio izan ditu, dagoeneko berrogeita hamar gaztek jaso dute laguntza, eta lan-merkatuan sartu aurretik beren ezagutzak museoan garatu ahal izan dituzte. Dagoeneko abian da zortzigarren edizioan hautatu eta museora urrian iritsiko diren bekadunei egingo zaien harrera.

Bi instituzioen arteko harremana 2014an hasi zen, eta beste urrats bat egin zuen sendotzeko 2017an bi fundazioek akordioa berritu eta lankidetza instituzionala indartu zutenean, Gondra Barandiarán museoaren Patronatuan sartu zela iragarri eta udako lehen ikastaroa antolatuta.

Harreman hori berritzeko gaur sinatu den hitzarmenak argi erakusten du osasun-egoera ezin hobean dagoela. Lankidetza estu eta aberasgarria da, dagoeneko zazpi urte baino gehiago iraun duena eta akordioaren protagonista diren bi fundazioen eginkizunari bikain egokitzen zaiona, balio sozial handia sortzen baitu prestakuntzaren eta hezkuntzaren bidez. Gizarte aske eta kohesionatu baten etorkizuna ziurtatzeko, beharrezkoa da lankidetza garrantzitsu honek jasotzen dituenen moduko programak lantzea. Bi instituzioek ondo definitutako eginkizuna dute, hain zuzen, balio soziala ematea. Eta horixe da konpromiso honen bokazioa, zeinak, alde batetik, beka-programa bat baitu, pertsonen prestakuntza- eta lanbide-garapenean inbertitzen duena eta pertsona horien espiritu kritikoa sustatzen duena, eta, bestetik, 2017. urtetik, museografian espezializatutako udako ikastaroen programa bat baitu, nazioarteko aditu ezagunen parte-hartzearekin. Ildo horretan, orain arte izan diren bi edizioetan –Museografiak. Artea ikusteko moduak (2018) eta Glokala. Artea zaintzea gaur, hemen eta orain (2019)–, besteak beste, Gabriele Finaldik, Carmen Giménezek, Taco Dibbitsek, Norman Fosterrek, Miren Arzalluzek eta Hans Ulrich Obristek hartu dute parte. Osasun-krisia zela-eta, 2020an ezin izan zen udako hirugarren ikastaroa egin. Aurten, pandemiak eragindako murrizketak gorabehera, Fundazioak “Luis Paret Bilbon” arte-jardunaldien antolakuntza sustatu du, Luis Paret margolariari buruzko erakusketaren esparruan. Museoko auditoriumean egin dira uztailaren 14, 15 eta 16an, XVIII. mendeko margolaririk onenetako horrek hirian izandako egonaldi garrantzitsuari buruzko ezagutzan sakontzeko asmoz.

Beken programari dagokionez, museoak berriki argitaratu du zazpi beka berri esleitzeko ebazpena, eta urriaren 1ean hasiko dute prestakuntza. Urteko deialdietan, batez beste, 250 hautagai jasotzen dira, emakumeen partaidetza handia da (% 80 ingurukoa), lurralde nazionalean biltzen da (% 90 inguru), eta EAEk du presentziarik handiena. Hautagai gehienek Artearen Historia eta Arte Ederren ikasketak dituzte eginda.

Bestalde, beka jasotzen duten pertsonen asebetetze-maila handia da, eta programatik igarotzeak eragin positibo nabarmena du beren ibilbide pertsonalean eta profesionalean. Izan ere, horixe da azken zazpi edizioetako balantzeak duen daturik egonkorrena.

Osasun-krisiak markatutako garai zail honetan, Gondra Barandiarán Fundazioaren eta museoaren arteko eginkizunak –etorkizuneko profesionalen prestakuntzaren bidez gizarteari laguntzea– are garrantzi handiagoa hartzen du, balioa ematen duen eta gizartea sendotzen duen jarduera bati jarraipena emateko adore eta ahalegin handiagatik.

Akordio berri hau sinatzeak sendotu egiten du Gondra Barandiarán Fundazioaren eta Bilboko Arte Ederren Museoaren arteko lankidetza, eta jarduteko ildoak ezartzen ditu bi erakundeak 2021-2024 aldian elkarrekin aritzeko.

Luis Paret. Bi koadro garrantzitsuren ohiz kanpoko mailegua

BBK-k babestutako eta Bilboko Arte Ederren Museoak eta Eleiz Museoak elkarlanean antolatutako Luis Paret Bilbon. Arte sakratua eta profanoa erakusketa dela-eta, artista madrildarrak Bilbon egon zenean egindako bi obra garrantzitsu aurkezten dira aparteko modu batean. Lehenengoa, Bilboko Arenalaren bista, Londresko National Gallerytik dator, eta aukera paregabea da Bilboko Arte Ederren Museoaren bilduman 1996az geroztik margotutako eremu bereko beste panoramika batekin batera ikusteko. Paretek 1784an margotu zuenetik.

Londresetik datorren Bilboko Arenalaren bista lanean, artistaren abilezia kromatikoa nabarmentzen da, urdinaren erabilera sinfoniko bikainaz hedatua. Argia hartzeko modu arduratsua ere nabarmentzen da, arreta berezia jartzen baita iluntzeko argiak sortzen dituen efektuetan. Alderdi horiek hamaseigarren mendean zegoen naturaren ikuspegi nostalgikora eta sublimearen kontzeptura hurbiltzen dute obra.

Gainera, Paretek margolari bidaiariaren espiritu erromantikoa erakusten du xehetasunetan, eguneroko jarrerei eta eszenei adi, baina sekula pintoreskismo gatzgabean erori gabe. Ezaugarri horiek, nolabait, rococo betearen espiritutik aldentzen duten arren, honelako obra enblematiko batean (portuko bista), Paretek oraindik ere irudikatzen dituen pertsonaien –normalean arrantzale eta nekazari gazteen– fisionomiek eta jarrerek François Boucherren (1703-1770) edo Antoine Watteauren (1684-1721) baserritar eta artzainengan dute aurrekaria.

Balio artistiko handiko irudikapen hori ere oso garrantzitsua da historiaren ikuspegitik; izan ere, Paretek Bilboko Arenalaren bista fidagarria jaso zuen, zorroztasun topografiko handiz, garai hartan merkataritzarako eta sozializaziorako funtsezko gunea baitzen. Zuhaizti ugariko pasealekuak orduko hiribilduaren erdigunera jotzen du: Areatza kaleko etxeak, Quintana jauregi zaharra eta, atzealdean, San Agustin komentu desagertua, gaur egun udaletxea dagoen lekuan zegoena. Eremuaren deskribapen xehea dela-eta, lana testigantza bakana da, ez baitago Paret baino lehenagoko adibiderik kalitate eta modernotasun honetako ikuspegiekin. Berezitasun garrantzitsu hori, gainera, protagonista lanpetuekin osatzen da –bilbotarrak, bereziki emakumezko bilbotarrak, ia ez baitago horien eguneroko irudikapenik–, bai portu- eta merkataritza-jarduerako berezko lanetan, bai, aitzitik, jarrera nagi eta kontenplatiboetan.

Erakusketan egiaztatzen den bezala, Paretek bikain gauzatu zituen Bilboko bere lan guztiak, abangoardiako arrasto bat utziz beti. Modernitatea da bere artearen bereizgarrietako bat, eta, bereziki, margolan intimoenetan antzematen da, adibidez, Prado Museo Nazionalak mailegatutako María de las Nieves Micaela Fourdinier, margolariaren emaztea lanean, edo harekin pendant egiten duen obran –bien euskarria kobrezko xafla beretik baitator–, zeinarekin lehen aldiz biltzen baita orain, Paretek 1783an biak margotu zituenetik: hiribilduan jaiotako María eta Ludovica artistaren alaben erretratua. Neskatoak, lau eta bi urterekin hurrenez hurren, landare-agertoki batean daude, goialdean zutabe klasiko bat dutela. Alaba nagusiak pandereta bati eusten dio, eta gaztea, berriz, txakurtxo batekin ari da jolasean. Paretek emaztearen erretratuan erabili zuen leiho bera erabiltzen du trompe-l'œil moduan, ore eta oihalen marko aberats bat osatzeko, eta elementu horiek aukera ematen diote birtuosismo teknikoa erakusteko, ehundura eta distirak nahasiz. Azken batean, Paretek Bilbon egin zituen lanak rococo estiloaren erakusgarri leialak dira, zeina pintura-mota informal bat baitzen, neurri handi batean bizitzeko poza erakusteko aitzakia bilatzen zuena.