Erakusketak

Ramón Zuriarrain

Ramón Zuriarrain Cortázar 1948an jaio zen Donostian. Hirurogeiko hamarkadaren erdialdean, Arkitekturako ikaslea zela, Madrilgo Círculo de Bellas Artes erakundera joaten hasi zen, eta horrela sartu zen artearen munduan. Pinturarekiko zeukan interesaren ondorioz, 1968an, Parisko Arte Ederren Eskolara joan zen, eta, han, oinarri artistikoak ezagutu eta praktikan jarri ahal izan zituen. Bere jaioterrira bueltatuta, Vicente Ameztoy margolariaren adiskide egin zen, eta azken horrek garai hartako euskal panorama artistikoan sarrarazi zuen eta sorkuntza piktorikoan gidatu zuen. Ameztoyrekin, Carlos Sanzekin eta Marta Cárdenasekin batera, erakusketa egin zuen San Telmo Museoan, 1970ean. Artista horiek, aurreko belaunaldikoek ez bezala –Gaur taldearen belaunaldia, alegia–, pintura figuratiboaren alde egin zuten, garai haietan Euskal Herrian nagusi zen konpromiso sozialaren espirituarekin bat etorriz. Zuriarrainen kasuan, figurazioa oihartzun surrealistekin nahasten da, Bilboko Arte Ederren Museoaren bildumako Eraldaketa lanean ikus daitekeen moduan.

1971n, Parisen egin zen Arte espainiar garaikidea erakusketan parte hartu zuen, eta, 1973an, bere lehenengo erakusketa indibiduala antolatu zuen, Donostiako El Pez Galerian. Urte hartan Euskal Pinturaren Sari Handia ere jaso zuen.

Laurogeiko hamarkadan, Zuriarrainen pintura eraldatu egin zen, eta, horrela, abstrakzio informalistara hurbildu zen, batez ere paisaietan; bertan, margolaria naturarekin identifikatzen da, eta, denborarekin, hori izan da gehien errepikatu izan duen gaietako bat, baina ez bakarra. Bere paisaiak sentsorialak dira eta itxura abstraktua dute, naturaletik hartuak izan arren. Ustez, halabeharrez sortzen dira, ustekabeko formak sorrarazten dituzten orban berde, urdin, okre, siena eta gorrien bitartez. Koloreak espazio piktorikoa antolatzen du eta protagonista nagusia bihurtzen da, lanaren gaia eta objektuak albo batera utzita.
 
Rax Rinnekangas argazkilari, zinegile eta idazlearen bitartez, Zuriarrainek Finlandiara bidaiatu zuen 1987an, eta hiru hilabete eman zituen han. Egonaldi horrek beste metamorfosi bat ekarri zion bere pinturari; izan ere, erreflexiboagoa eta funtsezkoagoa egin zen formetan eta koloreetan. Artistaren kezka sortzailea pinturaren genesirantz eta aukera espresiboetarantz joan zen. Modu paraleloan, akuarela ohiko teknika bihurtu zen berarentzat, konposizio iradokitzaileekin, non pintzelkadak modu leunean banatzen baitira paperean. Aro finlandiar horrekin batera, erakusketa ugari egin zituen nazioartean.

Paisaiari buruz egiten zituen ametsekin batera eta kontrapuntu gisa, Zuriarrainek erretratu, autorretratu eta barrualdeko eszena interesgarriak egiten ditu maiz, oinarri narratiboarekin. Horren adibide argia bere seme Martínekin batera Egipton egin zituen marrazki eta akuarelak dira, 2011ko iraultzaren kronika pertsonal gisa. Bere ibilbide osoan, umorea eta ironia konstanteak izan dira, eta hori sarritan agertzen da bere marrazki txikietan eta azkar egindako lanetan; esate baterako, iritzi-oharretan edo errealitateari buruzko txantxetan.
Bere ibilbidean beti nagusitu da aldaketaren, eraldaketaren eta denbora azeleratuaren ideia. Bere lanetan, kontrakoen arteko etengabeko batuketa eta borroka nabaritzen da –figurazioa-abstrakzioa, zuzenguneak-bihurguneak, ura-lurra…–, itxura batean amaitu gabeko prozesu batean. Hainbat erreferentzia artistiko ditu; izan ere, gazte-gaztetatik, Alberto Durero eta pintura holandarra, Claude Moneten inpresionismoa eta Georg Baselitzen espresionismoa miretsi izan ditu.

Testu: Arantxa Pereda
_{(erakusketaren katalogotik ateratakoa)}