Bilduma online eta irudien salmenta

Lafuente Ferrarik, 1979, 55. eta 56. orrialdeetan adierazten du Hondamendien irudi honetan ez dela zalantzazkoa interpretazioa. Frantsesak herri batera hurbiltzen dira eta bertako herritar guztiak ihesi doaz. Frantses testigantzak nabari dira guztiek batera ihes egite hark inbaditzaileei eragiten zien zirraran eta armada frantsesaren aurrean egindako bakartze hartan. Goyak horrelako eszena bat ikusi bazuen 1808ko udazkenean Zaragozara egin zuen bidaian izango zen inolako zalantzarik gabe, hirian izan ziren lehen eta bigarren setioen artean, garai hartan Guadalajarako eskualdeak zeharkatu baitzituen Gil Ranz ikaslearekin batera. Piedrahitara ere egin zuen bidaia bat 1812. urtea baino geroago, Madrildik, eta beharbada Espainiatik, ihes egitea pentsatu zuenean.

Bibliografia hautatuta

• Harris, Tomas. Goya : engravings and lithographs. Oxford, Bruno Cassirer, 1964.
• Harris, Tomas. Goya : engravings and lithographs. Oxford, Bruno Cassirer, 1964.
• The changing image : prints by Francisco Goya [Cat. exp.]. Boston, Museum of Fine Arts, 1974.
• Lafuente Ferrari, Enrique. Francisco de Goya : los desastres de la guerra : reproducción de los 82 originales de Goya. Barcelona, Gustavo Gili, 1979.
• Paas-Zeidler, Sigrun. Goya : caprichos, desastres, tauromaquia, disparates : reproducción completa de las cuatro series . Barcelona, Gustavo Gili, 1980. Edición original, Goya. Radierunger, Stuttgart, Verlag Gerd Hatje, 1978
• Francisco de Goya grabador : instantaneas. Madrid, Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, Calcografía Nacional ; Turner, 1992. pp. 19-48.
• Cuenca, Maria Luisa ; Docampo, Javier ; Santiago, Elena. Catálogo de las estampas de Goya en la Biblioteca Nacional. Madrid ; Barcelona, Biblioteca Nacional ; Sociedad Estatal Goya 96 ; Lumwerg, 1996. pp. 12-16.
• Goya : estampas de invención : Caprichos, Desastres, Tauromaquia y Disparates [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 150.