Juan Francisco Ximénez del Río Valentziako artzapezpikuaren erretratua - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Juan Francisco Ximénez del Río Valentziako artzapezpikuaren erretratua

López, Vicente

Valencia, 19/09/1772 - Madrid, 22/06/1850

Olioa mihisean

123,8 x 89,4 cm

c. 1799-1800

85/301

1985ean eskuratua

Artzapezpikuaren erretratua bere ilobetako batek, Toribio Ximénez del Riok, eskatuko zion Vicente Lopezi segur asko 1799. urtean, artzapezpikua hil baino hilabete batzuk lehenago, artzapezpikuak 64 urte zituenean. Vicente Lopezi erretratua egiteko eskaera zehazki noiz egin zioten ezezaguna bada ere, jakina da, dokumentu idatziek egiaztatua, Museoak daukan margolana Valentziako Errege Ospitaleko Gobernu Batzordeko kide bati erakutsi ziola egileak margolan hori amaitu zuenean, eta aipatu batzordekideak artistak 1800. urteko martxoaren 20rako amaitua zuen kopia bat eskatu ziola. Horretatik guztitik ondorioztatu daiteke margolan hau 1799. urte amaieran edo 1800. urte hasieran landua dela.

Margolan honek ezin hobe erakusten du Vicente Lopezek erretratuaren generoan gaztetandik iritsi zuen maisutasuna, honako hau landu zuenean 27 urte besterik ez baitzituen. Izan ere, Fernando VII.ak ganberako margolari lehena izendatu zuen 1815ean, eta titulu horri eutsi zion bizi artean.

Artzapezpikua, hiru laurdeneko irudian, belus gorri batez estalitako besaulki batean dago jarrita. Kalota batez jantzirik eta kapela ezkerreko eskuan duela, elizan betetzen duen mailaren araberako luxuarekin ageri zaigu. Aurpegia oso nabarmentzen da hondoko errezela ilunaren aurrean, eta horrek areagotu egiten du aurpegiaren zuri zurbila. Vicente Lopezek erretratu honetan artzapezpiku onaren irudia eskaintzeko saioa egin bazuen ere, hain modu zintzoan hauteman baitu kontu hori, ezin izan zuen saihestu gaixotasunak hondatutako gizon baten irudia ematea, behar baino lehenago zahartutako itxura horrek urrutira behar ez duen heriotza iragartzen baitu. Harrigarria da Vicente Lopezek erretratu honetan lortu duen emaitza. Oso marrazki landu batean du abiapuntua artistak, marrazketa erabakigarria baitu egile honek bere obretan, areago aurreneko etapa honetako obretan. Bere begirada zorrotzetik deus ere ez da oharkabean igarotzen, eta dagokion errealitatearekin eta bere teknika bikainarekin ezin hobe jasotzen ditu xehetasun guztiak, nola haragizko atalen gardentasunak hala oihalen ehundurak, zetazko kaparen distirak eta eliz atorraren parpaila konplexuak.

Artzapezpikuaren begirada hotzaren eta sarkorraren indarra nagusitzen da margolan honetan, kolore gris eta urdineko begiak ditu, eta aztoratu egiten du ikuslea, izaki kaltegabe bihurtzen du inpaktu handiko presentziaren aurrean. Inolako ezbairik gabe, erretratu hau Vicente Lopezen lorpen handienetakoa da margolanei bagagozkie. [Ana Sánchez-Lassa]

Bibliografia hautatuta

  • Zabala, Arturo. El retrato del arzobispo Ximénez del Río, de Vicente López. Valencia, F. Domenech, 1944. pp. 5-13.
  • Exposición de retratos del siglo XIX : catálogo-guía [Folleto]. Bilbao, Real Sociedad Vascongada de Amigos del País, 1946. (Con el título Retrato de D. Juan Francisco Ximénez. Obispo de Segovia y Arzobispo de Valencia, y perteneciente a la colección de Félix Valdés)
  • Lozoya, Marques de ; Lafuente Ferrari, Enrique. Vicente López, 1772-1850 : catálogo de la exposición conmemorativa del II Centenario de su nacimiento organizada por el Ayuntamiento de Valencia, diciembre 1972 [Cat. exp.]. Valencia, Ayuntamiento de Valencia, 1974. pp. 41-42, lám. 10. (Con el título Retrato del arzobispo Ximénez del Río, y como Colección Félix Valdés. Bilbao).
  • Morales y Marín, José Luis. Vicente López. Zaragoza, Guara, 1980. p. 68. (Con el título Arzobispo de Valencia Don Juan Francisco Ximénez del Rio, y como Colección Félix Valdés, Bilbao). N° cat. 11
  • Vicente López : 1772-1850 : dibujos para grabados [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1985. pp. 96-97. (Con el título Retrato de D. Juan Francisco Ximénez del Rio, Arzobispo de Valencia).
  • Vicente López, 1772-1850 [Cat. exp.]. Madrid, Museo Municipal ; Ayuntamiento de Madrid, 1989. pp. 184-185. (Con el título Juan Francisco Ximénez del Rio, Arzobispo de Valencia). N° cat. 14
  • Tesoros del Museo de Bellas Artes de Bilbao : pintura, 1400-1939 [Cat. exp.]. Madrid, El Viso, 1989. pp. 92-93, n° cat. 30.
  • Spanyol Mestermüvek a Bilbaói Szépmüvészeti Múzeumból [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao ; Banco Bilbao Vizcaya, 1996. pp. 126-128, n° cat. 27. (Con el título Don Juan Francisco Ximénez del Río, Valencia érsekének arcképe = Retrato de Don Juan Francisco Ximénez del Rio, arzobispo de Valencia, y atribuido a Vicente López Portaña)
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. p. 135. (Con el título Retrato de Don Juan Francisco Ximénez del Río, Arzobispo de Valencia).
  • Díez, José Luis. Vicente López : 1772-1850 : vida y obra : catálogo razonado. Madrid, Fundación de Apoyo a la Historia del Arte Hispánico, 1999. pp. 189-190, 548. (Con el título Juan Francisco Ximénez del Río, Arzobispo de Valencia). N° cat. P-769
  • Iglesia Hernández, Pedro. Oncala : ayer y hoy. Soria, Diputación de Soria, 1999. pp. 360-362. (Con el título Retrato de don Juan Francisco Ximénez del Río, Arzobispo de Valencia).
  • "El retrato en el Museo de Bellas Artes de Bilbao = Erretratua Bilboko Arte Eder Museoan", Guía de Exposiciones, n° 293. 2000. n° cat. 11. (Con el título Retrato de don Juan Francisco Ximénez de Río, Arzobispo de Valencia)
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Maestros antiguos y modernos en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2001. p. 74.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 92-93.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 92-93.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 92-93.
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 100-102, n° cat. 4.
  • Goya & Beethoven [Cat. exp.]. Thesalónica, Teloglion Foundation of Art, 2011. pp. 19-20. (Edición en griego)
  • Arrizabalaga Salgado, Victor. Entre lo visible y lo invisible : el coleccionismo de arte en Bizkaia y Álava durante el siglo XX. Bizkaiko Foru Aldundia = Diputación Foral de Bizkaia, 2016. pp. 215-216, il.
  • 1802 : España entre dos siglos y la devolución de Menorca [Cat. exp.]. Madrid, Sociedad Estatal de Conmemoraciones Culturales, 2002. pp. 297-298, n° cat. 81.
  • "El mercado de la pintura y las adquisiciones del Museo de Bilbao", El Correo. 25/11/1985.
  • Gállego, Julián. "Bilboko Arte Ederren Museoak eskuratutako antxinako artelanak, 1980-1992 = Adquisiciones de arte antíguo en el Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1980-1992 [Folleto]", Guía de Exposiciones, n° 181. 1993. n° cat. 5. (Con el título Retrato de D. Juan Francisco Ximénez del Río Arzobispo de Valencia)
  • Obras maestras de la colección Valdés [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2020. pp. 126-127, n° cat. 31.