Europaren bahiketa - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Europaren bahiketa

Vos, Martin de

Anberes, Belgika, 15/02/1532-Anberes, Belgika, 04/12/1603

Olioa haritz-oholean

133,7 x 174,5 cm

c. 1570-1579

69/241

Horacio Echevarrieta jaunaren dohaintza 1919an

Margolan honetan -litekeena da Martin de Vosek egindakoen artean eleganteena izatea-, Europa printzesa feniziarraren istorioa kontatzen zaigu, jainkoen subirano Jupiterrek zezen baten itxura hartu eta bahitu zuenekoa. Gaztearekin maitemindurik, Kretara eraman zuen Jupiterrek Europa, eta maitasunezko abentura mitiko horrek eman dio izena gure kontinenteari. Hainbat dira mito horri erreferentzia egiten dioten iturri klasikoak; horien artean, Ovidioren Metamorfosis (Metamorfosiak) da famatuena. Kasu honetan, garaipen-bidaia legez agertzen zaigu istorioa: puttiak jira-biraka dabiltza hegan, Jupiterren arrakasta ospatuz; printzesak, berriz, baretasun antzeko bat islatzen du. Neskatoaren jarrera deserosoak, ordea, bahiketa basati baten lekuko garela gogorarazten digu; zezenak ikusleari zuzenduriko begirada sendoak susmo hori argitu besterik ez du egiten.

Mihiseari begiratzen diogunean, hiru eszena desberdin bereiz ditzakegu, beren artean urrunduz doazen planoen bidez adierazten direnak. Baliabide piktoriko horrek beste garai batzuetako pintura flandestarra dakarkigu gogora. Goialdean, ezkerretara, berriro ere Europa agertzen zaigu, Jupiter azaldu aurreko une batean, lagunekin bainua hartzen eta jolasean dabilela. Merkurioren atzean -Rafaelek inspiratutako jarreran-, prozesio txiki batek behi bat darama tenpluko aldarera. Antza denez, Europa bahitu eta gero, zenbait herritarrek tenplu bat eraiki zuten haren izenean. Horregatik, litekeena da eszena hau epilogo gisa sortu izana.

XVI. mende bukaerako Anberesko artista garrantzitsua izan zen Martin de Vos. Margolan honetan, ondo baino hobeto islatzen da De Vosen maisutasuna, alde bat baino gehiagotan. Idatzizko zenbait iturritan inspiratzeaz gain -gaia lantzerakoan berrikuntzak txertatuz-, Italiara hamaika bidaia egindakoa izanik, hango estilo elegantea bere flandestar prestakuntzarekin uztartzen du, xehetasun bitxiak islatzerakoan, batik bat. Horrela, Alpeen iparraldean nahiz hegoaldean zeuden zenbait ikus-ereduri egiten die erreferentzia. (Lieneke Nijkamp)

Bibliografia hautatuta

  • Plasencia, Antonio. Catálogo de las obras de pintura y escultura del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Imprenta Provincial, 1932. p. 32, n° cat. 97. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a Martin de Vos)
  • Gaya Nuño, Juan Antonio. Historia y guía de los Museos de España. Madrid, Espasa Calpe, 1955. p. 161. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a VOS, Martín de).
  • L'art flamand dans les collections espagnoles [Cat. exp.]. Bruges, Les Presses Saint Augustin, 1958. p. 107, n° cat. 81. (Con el título L'enlevement d´Europe)
  • Mutsaers, B.H.M. "Literaire bronnen voor Marten de Vos, ontvoering van Europa", Album Discipulorum J. G. van Gelder. 1963. p. 63-65, fig. 2. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a VOS, Martín de).
  • Lasterra, Crisanto de. Museo de Bellas Artes de Bilbao : catálogo descriptivo : sección de arte antiguo. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1969. p. 114, n° cat. 241. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a VOS, Martín de).
  • Estella, Margarita. "Algunas obras de Martín de Vos en España", Archivo Español de Arte, n° 177. 1972. p. 67. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a VOS, Martín de).
  • Castañer López, Xesqui ; Buxan, Xose Manuel ; Suarez, Aurora. "Las formas artísticas de los siglos XV, XVI y XVII, en el Museo de Bellas Artes de Bilbao", Kobie : bellas artes, n° 6. 1989. pp. 234, 236, fig.12. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a VOS, Martín de).
  • Castañer López, Xesqui. Pinturas y pintores flamencos, holandeses y alemanes en el Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa, 1995. pp.134-136. (Con el título El rapto de Europa y atribuido a Vos)
  • Fiamminghi a Roma, 1508-1608 : artistes des Pays-Bas et de la principaute de Liege a Rome à la Renaissance [Cat. exp.]. Bruxelles, Societé des Expositions du Palais des Beaux-Arts, 1995. p. 30. (La imagen aparece invertida).
  • Spanyol mestermuvek a Bilbaói Szépmuvészeti Múzeumból [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao ; Banco Bilbao Vizcaya, 1996. pp. 22, 24. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a Martín de VOS)
  • Tradition and modernity in basque painting, 1880-1939 = Tradición y modernidad en la pintura vasca, 1880-1939 [Cat. exp.]. Southampton ; Bilbao, Southampton City Art Gallery ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1997. p.15. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a Martín de Vos)
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. pp. 82-83.
  • Sánchez-Lassa de los Santos, Ana. Flandestarrak Bilboko Arte Eder Museoan = Flamencos en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Folleto]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2000. p. 10, n° cat. 8.
  • Gommers, Peters H. Europe - What´s in a name. Belgium, Leuven University Press, 2001. p. 129. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a Martin de VOS)
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Maestros antiguos y modernos en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2001. p. 31.
  • Bilbao a Genova : la cultura cambia le città [Cat. exp.]. Milano, Skira, 2003. p. 71. (Con el título El rapto de Europa, y atribuido a Martin de Vos)
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 37.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 37. N° cat. 23
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 37. N° cat. 23
  • Taurus : del mito al ritual [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2010. p. 221, n° cat. 20.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. p. 37, n° cat. 23.
  • Bustreo, Federica. Musée des Beaux-Arts de Bilbao : maîtres anciens et première moitié du XX siècle. Florencia, Scala Group, 2011. pp. 31-33.
  • Gallardo Uribe, Francisco ... [et al.]. Tauromaquia : el toro en el arte . Barcelona, Planeta, 2011. p. 52.
  • Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 37, n° cat. 23.
  • Diéguez Rodríguez, Ana. Precisiones al Catálogo de la Pintura Flamenca del siglo XVI en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [inédito]. 2013. pp. 172-178, n° cat. 28.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 37.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 37.
  • Nijkamp, Lieneke. "El rapto de Europa, de Martín de Vos, en la colección del Museo de Bellas Artes de Bilbao = The Rape of Europa by Maerten de Vos in the collection of the Bilbao Fine Arts Museum = Martin de Vosen Europaren bahiketa, Bilboko Arte Ederren Museoaren bilduman", Buletina = Boletín = Bulletin, n° 9. 2015. pp. 73-105, 219-231.
  • Maestros : Museo de Bellas Artes de Bilbao . Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 34-35, il.
  • Maisuak : Bilboko Arte Ederren Museoa. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 34-35, il.
  • Masters : Bilbao Fine Arts Museum. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 34-35, il.
  • Maîtres : Musée des Beaux-Arts de Bilbao. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 34-35, il.
  • Arrizabalaga Salgado, Victor. Entre lo visible y lo invisible : el coleccionismo de arte en Bizkaia y Álava durante el siglo XX. Bizkaiko Foru Aldundia = Diputación Foral de Bizkaia, 2016. pp. 112-114, 146, 150-151, il.
  • "Jeff Koons : Gazing Ball Paintings", Gagosian Gallery. February - April 2016. Reproducido en la cubierta
  • 110 Ans 110 Oeuvres [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 17, 72-75, sin n° cat.
  • 110 Years 110 Works [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 17, 72-75, sin n° cat.
  • 110 Urte 110 Artelan [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 17, 72-75, sin n° cat.
  • 110 Años 110 Obras [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 17, 72-75, sin n° cat.
  • Bilboko Museoaren alfabetoa = El alfabeto del Museo de Bilbao = The alphabet of the Bilbao Museum = L'alphabet du Musée de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 64, 73, n° cat. 32.
  • Onaindia, Mikel. "Aurelio Arteta : director del Museo de Arte Moderno de Bilbao, 1924-1936 = Bilboko Arte Modernoko Museoko Zuzendaria, 1924-1936 = Director of the Bilbao Modern Art Museum, 1924-1936", Ars Bilduma, n° 9. 2019. p. 170.
  • Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. p. 62, il.