Emakumea eserita haurra besoetan duela - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Emakumea eserita haurra besoetan duela

Cassatt, Mary

Pittsburgh, Pennsylvania, AEB, 22/05/1844 - Le Mesnil-Théribus, Oise, Frantzia, 14/06/1926

Olioa mihisean

81 x 65,5 cm

Mary Cassatt (ezkerreko behe-angelua)

c. 1890

82/25

Bizkaiko Foru Aldundiaren ekarpena 1920an

Adituen arabera -eta nahiko bat datoz horretan-, Emakumea seme erdi lokartua bainatzeko prestatzen (1880, Los Angeles County Museum of Art) obran erabili zuen Cassattek lehen aldiz emakumearen eta haurraren gaia (ama, batzuetan, baina baita zaintzaile edo inudeak ere).

1870eko hamarkadan zehar, bere garaiko eta berearen antzeko maila kultural eta sozialeko emakumeen eguneroko bizitzaren deskribapena izan zen margolari honen lanaren ardatza; hain zuzen ere, era horretako emakumeak irudikatu ohi zituen, antzerkira eta operara zihoazela, museoak eta erakusketak bisitatzen, etab. Hurrengo hamarkadan, ordea, arlo publikotik arlo femenino pribatuenetara aldatu zen artistaren interesa, eta, esparru horretan, emakumeak haurrekin ageri diren irudiak lehenetsi zituen. XIX. mendearen amaierako beste emakumezko margolari batzuek bezala, Cassattek bere ingurune pertsonal eta familiarrean bilatu ohi zituen gaiak, garai hartako gizarte arau zorrotzek eragotzi egiten baitzieten emakume artistei modelo profesionalekin lan egitea edo beren estudioetatik kanpo margotzera. Hala, era horretako eszenekiko sortu zitzaion interes berria azaltzeko, gertaera hau aipatu ohi da: 1880an, Alexander anaiak eta haren emazteak Estatu Batuetara bidaiatu zuten beren lau seme-alabekin, udaldia margolariarekin eta gurasoekin igarotzeko. Hala, litekeena da iloben presentziak kitzikaturik hasi izana gai berriak garatzen; baina ez da ahaztu behar, halaber, emakumea haurrarekin erakusten duten Cassatten obrek Mendebaldeko artean tradizionala izan den ikonografia bat berreskuratu zutela: Ama Birjina Haurrarekin erakusten duen ikonografia, hain zuzen ere. Cassatten 1890eko hamarkadako obra asko Italiako Errenazimentu hasierako pintura eta eskulturetan oinarrituta daude, Italiara egindako bidaien eraginez eta, batez ere, Louvreko Museora egindako bisiten eraginez. Nolanahi ere, bere ekoizpen osoaren ia heren batean erabili zuen amatasunaren gaia, heldutasun artistikoko olio, pastel eta grabatuetan, eta izugarrizko ospea lortu zuen ama-haurren arteko harremana sentimentalismorik gabe -baina keinu eta xehetasun samur ugariz- islatzeko gaitasun apartari esker.

Emakumea eserita haurra besoetan duela zirriborro tankerako eta gama kromatiko laburreko obra da. Obra honetan, haur txiki bat agertzen da amaren edo zaintzailearen besoetan, ikusleari so; emakumea bizkarrez dago, haurraren garbiketarako prestakuntzak egiten, itxuraz. Irudiak monumentalak dira, eta, ezkerreko pitxerra eta garbiontzia izan ezik, datu askorik ematen ez duen espazio batean kokatuta daude; hala ere, etxe burges baten barnealde atsegin bat iradokitzen du besaulkiak -konposizioaren aurrealdean ikusten da haren bizkarra-. Emakumea bizkarrez egoteak bereizten du koadro hau Cassatten beste obra batzuetatik, baina urte haietan landutako emakume eta haurren beste hainbat iruditan agertzen dira hemengo elementuak; aipatzekoak dira, adibidez, Ama eta haurra (c. 1890, Wichita Art Museum) eta Emakumea haurrarekin, pitxerra eta garbiontzia dituen apalaren aurrean pastela (1889, Musée d'Orsay, Paris), zeinak partekatzen baitituzte beste ezaugarri formal batzuk museoko obrarekin, hala nola hondoa deskribatzeko interesik eza edo irudiak gerritik gora irudikatuta egotea. Amatasunaren «benetako» adibide modura baino gehiago, hari buruzko adierazpen sinbolikoak sortzeko ahalegin gisa interpretatu ohi dira Cassatten ama-haurren irudiak. Irudien eta espazioaren ikuspegi zatikatua eta konposizio asimetriko eta ezohikoa erabiltzea, berriz, Degasen eta japoniar grabatuen aurkikuntza goiztiarrari eta haiek bere egiteari zor dizkio egileak. Mihisearen zirriborro itxurak -pintzelkada bizkor lehorrez margotua- obra amaitugabea dela pentsatzera eraman gaitzake. Ez da ahaztu behar, ordea, artistak koadroa sinatu zuela -amaitutzat jo zuen erakusgarri- eta zirriborro itxura dutela garai hartako beste obra batzuek ere.

Emakumea eserita haurra besoetan duela 1919ko abuztuan Bilbon egindako Pintura eta Eskulturako Nazioarteko I. Erakusketan Bizkaiko Aldundiak museorako eskuratutako pieza multzo handiaren parte zen. Hain zuzen ere, Paul Durand-Ruelen (1831-1922) galeriak igorritako pieza sortaren barruan iritsi zen koadroa. Galerista hura hasi zitzaien inpresionistei koadroak erosten, haren aretoan egin zuten margolari inpresionistek bigarren erakusketa, 1876an, eta aitzindaria izan zen artista hautatuen erakusketa monografikoak antolatzen. Cassatten arte-merkataria izan zen 1881etik aurrera, eta harreman adeitsua izan bazuten ere, maiz ibili ziren ika-mikan ere, Durand-Ruelek oso irizpide zorrotzak zituelako babesa zer artistari eman erabakitzeko: bultzada handia eman zien Degas, Monet eta Renoirren karrerei, esaterako; ez, ordea, Cassatt, Morisot, Pissarro eta Sisleyrenei. Cassatten koadroa ez ezik, galeria hark jarri zituen Nazioarteko Erakusketarako obrarik garestienetakoak: Itsaso zakarra, Claude Monetena; Bazincourteko ikuspegia eta Byren lorategiko bidexka, Pissarrorenak biak; edo Neska baten burua, Renoirrena. Durand-Ruel & Cie. artxiboetan gordetako dokumentazioaren arabera, Emakumea eserita haurra besoetan duela Cassattek eduki zuen bere esku, 1914ko ekainaren 15ean galeriak erosi zuen arte. [Miriam Alzuri]

Bibliografia hautatuta

  • Primera Exposición Internacional de Pintura y Escultura. Bilbao, [s.n.], 1919. p. 12, n° cat. 79. (títulada Mujer y niño)
  • "Exposición Internacional de Pintura y Escultura", Hermes : revista del País Vasco, n° 46-47. 1919. p. 510,. N° cat. 79
  • "Las Exposiciones Bienales de Bilbao", Arte vasco : revista mensual de la Asociación de Artistas Vascos, n° 4. 1920. p. 79. [ Ed. facs. en Hegalez Hegal, n° 2/3, mayo 1981].
  • Valerio, Edith. Mary Cassatt. Paris, Crés et Cie, 1930. il. 17.
  • Exposición organizada con motivo de la concesión, por la Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, de la Medalla de Honor al Ayuntamiento de la Villa [Folleto]. Bilbao, Ayuntamiento, 1952. n° cat. 41.
  • Breeskin, Adelyn Dohme. Mary Cassatt : a Catalogue Raisonné of the Oils, Pastels, Watercolors, and Drawings. Washington, Smithsonian Institution, 1970. pág. 95. (Con el título Baby with His Hand on the Back of a Chair, y atribuido a Mary CASSATT). N° cat. 178
  • Castillo, Alberto del. "El Museo de Arte Contemporáneo en el de Bellas Artes de Bilbao", Goya : revista de arte, n° 101. 1971. pp. 327, 330.
  • Bengoechea, Javier de. Museo de Bellas Artes, Bilbao. Bilbao, La Gran Enciclopedia Vasca, 1978. p. 462.
  • Bengoechea, Javier de. Catálogo de arte moderno y contemporáneo del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Banco de Vizcaya, 1980. p. 41. (Con el título Maternidad).
  • Tesoros del Museo de Bellas Artes de Bilbao : pintura, 1400-1939 [Cat. exp.]. Madrid, El Viso, 1989. pp. 112-113, n° cat. 41.
  • L'art des États-Unis. Paris, Citadelles & Mazenod, 1992. pp. 543, 614. (Con el título <b>Femme portant un bébé dans ses bras</b>). N° cat. 528
  • Les femmes impressionnistes : Morisot, Cassatt, Gonzalès [Cat. exp.]. Japón, Art Life Ltd, 1995. pp. 81, 134, 151. N° cat. 49
  • Cat. Mary Cassatt: Modern Woman. Chicago, Publishers, 1998. pp. 275, 322-323. N° cat. 54
  • De Picasso a Bacon : arte contemporáneo en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Segovia, Museo de Arte Contemporáneo Esteban Vicente, 1999. p. 34.
  • Entre la figuración y la abstracción : arte contemporáneo en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Pamplona, Museo de Navarra, 1999. p. 32.
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. pp. 154-155.
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Maestros antiguos y modernos en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2001. p. 87.
  • Mujeres impresionistas : la otra mirada [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2001. pp. 98-99. N° cat. 23
  • L'impressionismo e l'età di van Gogh [Cat. exp.]. Conegliano, Linea d'ombra Libri, 2002. pp. 308, 457. N° cat. 98
  • Mujeres pintadas : la imagen de la mujer en España, 1890-1914 [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Mapfre, 2003. p. 56.
  • Bilbao a Genova : la cultura cambia le città [Cat. exp.]. Milano, Skira Editore, 2003. pp. 112-113.
  • Juan de Echevarría, 1875-1931 [Cat. exp.]. Madrid ; Bilbao, Fundación Mapfre ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2004. p. 28.
  • Adler, Kathleen. Americans in Paris, 1860-1900. London, National Gallery Company, 2006. p. 88, n° cat. 40.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 110.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 110.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 110.
  • Women in impressionism from mythical feminine to modern woman [Cat. exp.]. Milano, Skira, 2006. p. 87, fig. 66.
  • Ibiza i Osca, Vicent. Obra de mujeres artistas en los museos españoles : guía de pintoras y escultoras, 1500-1936. Alzira (Valencia), Centro Francisco Tomás y Valiente, UNED, 2006. p. 141.
  • Grimme, Karin H. Impresionismo. Köln [etc], Taschen, 2007. pp. 38-39.
  • Amazonas del Arte Nuevo [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Mapfre, 2008. pp. 76-77. (Con el título 'Mujer sentada con un niño en sus brazos', y atribuido a Mary Cassatt)
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 322-325, n° cat. 62.
  • Reguera, Galder. "Centenario del Museo de Bellas Artes de Bilbao", Arketypo : revista de arte, arquitectura y diseño vasco, n° 13. 2009. pp. 146-147.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. p. 110, n° cat. 76.
  • Bustreo, Federica. Musée des Beaux-Arts de Bilbao : maîtres anciens et première moitié du XX siècle. Florencia, Scala Group, 2011. pp. 79-81.
  • Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 110, n° cat. 76.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 110.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 110.
  • American impressionism : a new vision, 1880-1900 [Cat. exp.]. New Haven, Yale University Press, 2014. pp. 27, 58, sin n° cat.
  • Arte japonés y japonismo [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. pp. 63-65, il.
  • Impresionismo Americano [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Colección Thyssen-Bornemisza ; Hazan, 2014.
  • Cumming, Laura. "United states of impressionism", The New Review. 17-08-14. p. 29, il.
  • Spence, Rachel. "America's broad new horizons", Financial Times. 27-08-14. p. 11, il.
  • Maestros : Museo de Bellas Artes de Bilbao . Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 78-79, il.
  • Maisuak : Bilboko Arte Ederren Museoa. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 78-79, il.
  • Masters : Bilbao Fine Arts Museum. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 78-79, il.
  • Maîtres : Musée des Beaux-Arts de Bilbao. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2016. pp. 78-79, il.
  • Mary Cassatt : une impressionniste américaine à Paris [Cat. exp.]. [Bruxelles], Fonds Mercator, 2018. pp. 90-91, n° cat. 26.
  • 110 Años 110 Obras [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 160-163, sin n° cat.
  • 110 Ans 110 Oeuvres [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 160-163, sin n° cat.
  • 110 Urte 110 Artelan [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 160-163, sin n° cat.
  • 110 Years 110 Works [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 160-163, sin n° cat.
  • Bilboko Museoaren alfabetoa = El alfabeto del Museo de Bilbao = The alphabet of the Bilbao Museum = L'alphabet du Musée de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 188-190, 193-194, 197, n° cat. 104.
  • Pommereau, Claude ... [et al.]. "Mary Cassatt : une impressionniste américaine à Paris", Beaux Arts : le journal de l'expo. 2018. p. 12.
  • Morel, Guillaume. "Mères et enfants", Connaissance des arts. 2018. pp. 20-21.
  • Novo González, Javier. "La vida privada de las mujeres", Descubrir el Arte, n° 250. 2019. p. 98, il.
  • Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. pp. 63, 74, 102-103, il.
  • Lomba Serrano, Concha. Bajo el eclipse : pintoras en España, 1880-1939. Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 2019. pp. 108-109, il.
  • Womanology : colección José Ramón Prieto [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa = Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2021. p. 100.
  • Close-Up : Berthe Morisot, Mary Cassatt, Paula Modersohn-Becker, Lotte Lasertein, Frida Kahlo, Alice Neel, Marlene Dumas, Cindy Sherman, Elizabeth Peyton [Cat. exp.]. Riehen/Basel, Fondation Beyeler, 2021. p. 73, il.
  • Close-Up : Berthe Morisot, Mary Cassatt, Paula Modersohn-Becker, Lotte Lasertein, Frida Kahlo, Alice Neel, Marlene Dumas, Cindy Sherman, Elizabeth Peyton [Cat. exp.]. Riehen/Basel, Fondation Beyeler, 2021. p. 73, il.